Czas naszej siły i odporności psychicznej

Co to jest odporność psychiczna?
Według Petera Clougha i Douga Strycharczyka (światowej sławy autorytety w tej dziedzinie, autorzy kwestionariusza badającego siłę i odporność psychiczną MTQ48) – odporność psychiczna to jedna z cech osobowości, która w dużym stopniu odpowiada za to, w jaki sposób radzimy sobie z wyzwaniami, stresem i presją, niezależnie od okoliczności. Prostymi słowami odporność psychiczna mówi nam o tym, w jaki sposób ktoś sobie radzi z wyzwaniami.
Model 4C określa 4 filary odporności psychicznej:
Control (poczucie wpływu/kontrola) - przekonanie o sile sprawczej, czyli o tym, że mam wpływ na swój los.
Challenge (wyzwanie) - postrzeganie wyzwania jako szansy.
Commitment (zaangażowanie) – determinacja, wytrwałość w realizowaniu zadań.
Confidence (pewność siebie) - oznaczającą wysoki poziom wiary w swoje możliwości i pewność siebie w relacjach.

Czy odporność psychiczną można zmierzyć?
Na co dzień często pracuję z kadrą zarządzającą i mam możliwość mierzenia natężenia wyżej wymienionych cech za pomocą narzędzia MTQ48. Pracując z kwestionariuszem MTQ 48 widzę, jak odporność psychiczna bardzo wpływa na subiektywny obraz i ocenę rzeczywistości. To właśnie dlatego jedni z nas w czasie epidemii koronawirusa, z dnia na dzień odnajdują w sobie siłę, żeby szukać rozwiązań, inni obserwują sytuację w napięciu i oczekiwaniu na to, co przyjdzie do nich z zewnątrz.
I najważniejsza informacja: odporność psychiczna to tzw. plastyczna cecha osobowości, którą można rozwijać! Niektórzy mówią, że odporność psychiczna to stan umysłu, nastawienia. Jeśli uważasz, że Twoja siła i odporność psychiczna w jakimś obszarze jest słaba – możesz to zmienić!
Jeśli nie odporność psychiczna to co innego?
Istnieje błędne przekonanie, że każdy powinien być odporny psychicznie. Po drugiej stronie jest wrażliwość, a nie słabość psychiczna. Wrażliwość, czyli osoba, która psychicznie bardziej odczuwa wpływ stresu, wyzwań w sytuacji zmiany, ale też również bardziej odczuwa świat z zewnątrz. Dlatego jako społeczeństwo potrzebujemy osób o dużej odporności i wrażliwości psychicznej. Osoby odporne psychicznie, kiedy nie rozpoznają potrzeb, albo nie rozumieją sytuacji osób wrażliwych, mogą je nawet nieświadomie skrzywdzić.
„Ja dałem radę, to i ty sobie musisz poradzić”.
To niezupełnie tak. Mamy różną odporność psychiczną i to, co dla J. K. Rowling było do wykonania (jako samotna matka z depresją odbiła się od dna), Newtona (w czasie epidemii dżumy sformułował prawo powszechnego ciążenia, opisał zasady dynamiki) nie jest oczywiste dla mnie, czy dla Twojego kolegi z firmy.
Od menadżera, żeby dobrze radził sobie w sytuacjach trudnych, wymaga się wysokiej odporności psychicznej (według kwestionariusza MTQ48, gdzie skala jest od 1 do 10, mówimy o poziomie ok. 7 w górę). To nie znaczy jednak, że jego ludzie w zespole również odznaczają się tak wysoka odpornością psychiczną jak on.
Warto pamiętać o tym szczególnie teraz. W sytuacji, w której znaleźliśmy się z dnia na dzień, i która mogła jednych z nas pozbawić poczucia bezpieczeństwa.

Jak model 4C przenieś na dziś?

Control (poczucie wpływu/kontrola)
Im bardziej wierzymy, że mamy wpływ i możemy kształtować to, co się dzieje wokół nas, tym w większym stopniu mamy świadomość, że możemy dokonać zmiany i osiągnąć cel, który sobie wybraliśmy.

Dziś nie mamy wpływu na to, że epidemia wybuchła, i że zbiera swoje żniwo. Szkoda Twojej energii i czasu, żeby o tym cały dzień rozmyślać. Weź kartkę papieru i zrób listę rzeczy, na które w tej sytuacji masz:
Częściowy wpływ np. Twoje zdrowie – „Będę dbać o swoją kondycję fizyczną i psychiczną, ale mam świadomość, że są rzeczy związane ze zdrowiem, które nie są ode mnie zależne”.
Całkowity wpływ np. na to jak sobie zorganizujesz zdalną pracę w domu w tej sytuacji.
I na tym skup swoje działania i myślenie.
Obszar Kontroli to również emocje i to, jak sobie z nimi radzisz. W komunikacji ze sobą bardzo ważne jest bycie szczerym. Szczerze nazywaj swoje emocje. Być może pracujesz online, w domu, gdzie za plecami słyszysz krzyk dzieci (im w tej sytuacji też jest trudno). Może warto, zanim wybuchniesz, z nimi o tym porozmawiać. Powiedz, co czujesz i jakiej pomocy od nich w tej sytuacji potrzebujesz. Spytaj je o to samo. Zadbaj o siebie w tej trudnej sytuacji. Polecam Ci również ćwiczenia pracy z oddechem (konkretne ćwiczenia przygotuję dla Ciebie w następnym artykule).

Challenge (wyzwanie)
Niektórzy z nas wyzwanie postrzegają jako szansę na poszukiwanie nowych doświadczeń. Podejmowanie ryzyka jest dla nich ekscytujące. Inni myślą o wyzwaniu jako o zagrożeniu, czyli o czymś, czego lepiej unikać. Nie trudno się domyśleć, że ci pierwsi szybciej odnajdują się w ostatnich dniach. Osoby te mogą postrzegać dzisiejszą sytuację jako z jednej strony oczywiście trudną, ale widzą w niej też możliwość nauczenia się czegoś, doświadczenia nowego (np. mam wyzwanie, żeby teraz zarządzać zespołem rozporoszonym, nie miałem okazji robić tego wcześniej, coś z tej lekcji dla siebie wezmę).
Ludzie odporni psychicznie są otwarci na uczenie się, a z tym związane jest również ryzyko, porażka oraz wyciąganie z tego doświadczenia wniosków na przyszłość.
Wyzwania są również okazją, żeby nauczyć się radzić ze swoim lękiem. Kluczem do tego, jak radzimy sobie z wyzwaniami, jest sposób, w jaki je postrzegamy.

Commitment (zaangażowanie)

Przysłowie Japońskie mówi: „Upadnij siedem razy, a podnieś się osiem”. Jeśli powiem Ci, że obszar zaangażowania to jest składanie sobie obietnic i dotrzymywanie ich, to pomyśl, jak możesz z tego skorzystać? Jakie obietnice w tej trudnej sytuacji złożyłeś sobie jako menadżer, rodzic? To jest pytanie o cel, który sobie postawiłeś. Zaangażowanie, stawianie celów i finalizacja wymaga wytrwałości. Plan dnia, jeśli teraz pracujesz w domu, nowy podział obowiązków, zasady, które wprowadzisz, pomogą Tobie i Twoim najbliższym (jeśli pracujesz w domu) odnaleźć w sobie wewnątrzsterowność i skoncentrować się na tym, co jest w danej chwili najważniejsze.

Confidence (pewność siebie).
Rozumiana jako wiara we własne możliwości i pewność siebie w relacjach.
O wiele łatwiej odnaleźć się w sytuacji kryzysu, kiedy znasz swoje zasoby, tzn. wiesz, co jest Twoją silną stroną, talentem i wiesz, jak produktywnie je wykorzystać.
Przez ostatnie dni nasz świat się zmienił, ale z pewnością nie zmieniło się to, że potrzebujemy relacji i obecności innych osób. Wejście w relację z drugim człowiekiem wzmacnia naszą pewność siebie. Pozamykani w domach, pracując online, musimy być szczególnie czujni na siebie i wspierający siebie nawzajem. TERAZ jesteśmy naprawdę sobie potrzebni. Tylko w ten sposób możemy wyjść z tego kryzysu po ludzku.